“..Nhưng em ơi một đêm hè
hoa xoan nở, xác con ve hoàn hồn..” (Nguyễn Bính).
Vậy là một mùa hè mới lại về, hoa xoan nở đầy đường, đi đâu cũng hít thở được cái mùi thơm ngạt ngào ấy. Ban đêm mùi thơm càng dậy mạnh, mở cửa đi dạo ra đường lúc 9g tối mà trời còn hửng sáng – do địa lý gần cực Nam bán cầu, ngày dài dần khi vào Hè. Bên này không có ve mà khí hậu cũng khô chứ không oi bức như bên VN, nếu có ve thì chỉ sau một ngày nó cũng thành xác khô – nói gì là hoàn hồn. Tác giả ngụ ý con ve để nói lên tình cảnh của một con người, cả một đời có mấy ngày gọi là vui, sống lầm lũi như zombie, có xác sống mà đã để chết mất cái (tâm) hồn.
Đó là chuyện ngày trước, ngày nay và sau này khi còn nhân loại thì đấy cũng chỉ là “chuyện thường ở huyện”, bản chất con người là vậy. Tôn giáo bảo vệ cái thuyết “linh hồn trường cửu”, quy định khắt khe của xã hội và những bộ mặt đạo đức cùng tôn giáo đã giết chết linh hồn của con người ngay từ khi còn rất trẻ. Con người đã bị tước mất quyền được sống, ở các nước phương Tây có cái “Human Right” từ là “quyền con người”, nhưng cả Đông và Tây chưa hề có quyền tự do trong tư tưởng. Bạn phải bị buộc vào một tôn giáo hay thể chế chính trị nào đó, nếu không có thì càng tệ hơn. Nhà tôi trọ ở trên đầu dốc, đổ xuống lưng chừng là một cái nhà thờ cũ còn đẹp nhưng không thấy ai lui tới nữa. Biết có cư dân mới đến, các ông đạo cũng đến mời mọc lôi kéo, phải từ chối ghê lắm – viện cả cái quyền tự do tôn giáo ra – họ mới chịu để cho yên.
Hoa xoan nở khắp con đường, phủ cả căn nhà nhỏ cũ nát và cả cái thánh đường vắng vẻ kia. Hoa mùa nào cũng nở, lúc thì hoa vàng, tím sẫm, tím nhạt, đỏ,…nở vô tư tự do không khuất phục bất cứ quyền lực nào. Chẳng có Chúa hay Phật nào cấm được chúng nở rộ tưng bừng. Ong bướm bay rộn ràng, tích lũy cho nhiều mật để rồi có người nào đó sẽ cướp lấy đi, ai quan tâm chứ, con ong chỉ biết cắm đầu vào làm – hoặc hưởng thụ – cái thiên chức tự nhiên của nó. Tôi nhớ một câu chuyện ngụ ngôn kể rằng: có một người phải đu một cọng dây, phía trên thì có hai con chuột đen trắng đang gặm, phía dưới có con thú dữ đang chờ. Trong hoàn cảnh ngặt nghèo thế mà trông thấy một trái dâu dại, hắn bẻ cho vào miệng nếm ngon ơi là ngon.
Câu chuyện có nhiều lý giải khác nhau, người đang sống trong cảnh ngàn cân treo chuông lại là người trông thanh thản nhất. Những chuyện sau lưng và trước mặt cứ việc tới, còn trong lúc này thì chẳng có ai cấm được tôi đi dạo thưởng thức mùi hoa xoan liêu trai – kể cả ông Thánh bị đóng đinh treo trong nhà thờ phía xa kia.
29-10-14