Vị giáo sư giơ lên một bên là tờ 500k và 1 bên là tờ 5k, hỏi “theo các anh chị thì tờ nào có giá trị lớn hơn?”. Nhiều người đồng ý là tờ 500k mới tinh chắc chắn có giá trị hơn tờ 5k đã rách nát.
-Ngay cả đứa bé cũng hiểu tờ 500k có giá trị lớn hơn vì nó có thể quy đổi ra những thứ có giá trị hơn tờ 5k. Thế nhưng nói về giá trị thì chúng ta phải bao gồm giá trị vật chất và phi vật chất, một bên thì hiện hữu dễ thấy còn bên kia như là phần chìm của tảng băng, không thấy được. Giá trị của tiền không chỉ nằm trên con số, mà còn tính theo giá trị sữ dụng và giá trị đạo đức của nó nữa.
-Tờ 500k polymer này phẳng phiu, như vừa mới được in ra, trông đẹp đẽ và giá trị. Nó có thể nuôi sống cả gia đình trong vòng 1-3 ngày, còn tờ 5k giấy nát kia giờ chả mua nổi cục kẹo. Nhưng cách nay 20 năm thì tờ 5k kia cũng có giá trị tương đương như vậy. Nó cũng được in rất đẹp và mới, vào thời ấy. Cho nên giá trị vật chất của cả hai là như nhau.
-Điều khác nhau là giá trị sử dụng. Tờ 500k đã qua mấy lần sữ dụng và đã trao đổi được bao nhiêu hàng hóa? Chắc là không nhiều vì tiền lớn thường được cất giữ hơn là trao đổi. Còn tờ tiền kia, từ lúc nó được in ra cho tới nay, nó đã từng trãi qua giai đoạn cất giữ, cho tới tiêu xài lớn, tiêu xài bé và thành tiền lẽ tiền thoái. Chắc chắn là số hàng hóa mà tờ 5k ấy từng “mua” được, nhiều hơn rất rất nhiều lần tờ 500k mới kia.
-Điều khác nhau nữa là mức độ sạch-bẩn của đồng tiền. Các bạn thấy tờ polymer sạch hơn còn tờ 5k cũ rách, chắc chắn là rất bẩn? Khi soi kinh hiển vi thì tờ tiền càng cũ càng có nhiều vi trùng bám trên ấy, vì nó từng được cầm bởi rất nhiều người có bệnh truyền nhiễm: lao, cùi, gan B, C,..và kể cả HIV. Thế nhưng tôi nói tới độ sạch-bẩn nhìn ở một diện khác.
Tờ 5k được thấy nhiều nhất là ở chợ miền quê, nơi người ta lao động cực nhọc để kiếm từng k bằng mồ hôi nước mắt bản thân. Còn tờ 500k được cầm nhiều nhất bởi các cậu ấm cô chiêu, vốn chưa hề biết tới gian khổ trong lao động. Tiền lớn thường được tiêu xài trong giới thượng lưu nhưng không trí thức, với mục đích sữ dụng cũng chỉ trên bàn nhậu, vũ trường và đút lót nhau. Mồ hôi, đờm mũ máu tuy dơ nhưng không bẩn, còn biết bao thứ tuy sạch nhưng lại bẩn thỉu vô cùng.
Cho nên, tờ 5k tuy có nhiều mồ hôi và vi trùng nhưng xem ra vẫn sạch hơn những tờ polymer 500k bóng loáng.
-Đồng tiền còn khác nhau trên giá trị tinh thần nữa. Với một tờ 500k trong bóp, bạn có thể an tâm khao bạn bè ăn sáng, nhưng ít ai gom tiền 500k lại để dành, tiền VN mau mất giá lắm.
Với tờ 5k thì khác. Đó là những đồng tiền để dành của những bà mẹ bán từng gói xôi bó cải nuôi con ăn học, là niềm hy vọng của những người cha đạp xích lô hay thợ hồ, họ gom lại từ những ngày dành dụm, mong gởi vào tương lai của đàn con. Đó là sự ao ước cháy bỏng thoát lên khỏi cảnh nghèo đói dù là rất mơ hồ gần như vô vọng.
-Tôi xin kể một câu chuyện nhỏ: Có một chú tiểu, khi mở thùng phước điền ra trình trụ trì 2 tờ tiền, một tờ rất lớn và một tờ rất bé nhàu nát. Vị sư già cầm tờ tiền nát mà rưng rưng nước mắt nói: người thí chủ ấy đã phát tâm rất lớn khi dám cúng cho chúng ta tất cả những gì người ấy kiếm được, ta thực sự mang nặng nợ ơn người ấy, còn tờ tiền lớn kia rơi vào thùng một cách nhẹ tênh, chẳng kêu lên một tiếng nhỏ nào.
-Giá trị con người cũng y chang như thế các bạn ạ. Có nhiều người ăn vận sang trọng, bằng cấp cao, phụ tùng đắt tiền. Họ là những đàn ông giàu có hay phụ nữ sang đẹp. Họ có giá trị lớn cũng như tờ 500k kia.
Và cũng có nhiều người lao động thấp trong xã hội, họ làm thợ, làm hốt rác, bán rong,.. cũng nhỏ và rách như tờ 5k.
Nhưng giá trị thực sự không nằm ở bề nổi, mà nằm đâu đó sâu xa hơn.
-Thế nhưng tiền thì vẫn là tiền, 500k vẫn hơn 5k . Các bạn sẽ chọn bạn giàu đẹp đi xe sang trọng. Và trên đời này cũng chẳng có ai như ông sư già kia.
September 3, 2013 at 12:20am